مقدمه

معنی لغوی و اصطلاحی دین: واژه دین در لغت در اصل به معنی جزا و پاداش و شریعت و قانون است و به معنی اطاعت و پیروی از فرمان (خداوند) نیز آمده است.

و دین در اصطلاح مذهبی عبارت است از مجموعه قواعد و قوانین و آدابی که انسان در سایه آنها به خداوند نزدیک می شود و به سعادت هر دو جهان برسد و از نظر اخلاقی و تربیتی در مسیر صحیح گام بردارد.

شایان ذکر می باشد که واژه دین در قرآن کریم 101 بار بکار گرفته شده است.

اولین آیه ای که لفظ دین در آن بکار رفته است بر اساس ترتیب فعلی آیه 4 سوره حمد است.

* مالِکِ یَوْمِ الدّینِ*

و آخرین آیه ای که دین در آن بکار رفته است سوره نصر آیه دوّم است.

* وَرَاَیْتَ النّاسَ یَدْخُلُونَ فی دینِ اللّهِ اَفْواجاً*

اِنَّ الدینَ عِنْدَاللهَ الاِسْلامْ: همانا دین نزد خداوند اسلام است.

فردوسی می فرماید: هرآن کس که او جز براین دین بودازیزدان و از منش نفرین بود.

واژه اسلام به معنی تسلیم است. بنابراین جمله یا آیه اِنَّ الدینَ عِنْدَاللهَ الاِسْلامْ این است که آئین حقیقی در پیشگاه خدا همان تسلیم در برابر فرمان اوست. و در واقع روح دین در هر عصر و زمان چیزی جز تسلیم در برابر حق نبوده و نخواهد بود. منتهی از آنجا که آیین پیامبر اسلام (ص) آخرین و برترین آئین ها است نام اسلام برای آن انتخاب شده است و گرنه از یک نظر همه ادیان الهی اسلام هستند.

اصول ادیان آسمانی نیز یکی است. هر چند با تکامل جامعه بشری خداوند ادیان کاملتری را برای آنها فرستاده است تا به مرحله نهایی تکامل که دین خاتم پیامبران حضرت محمد مصطفی (ص) است ختم شده است.

دین: به کسر اول به معنی جزا و طاعت است.

راغب اصفهانی می گوید شریعت را به اعتبار طاعت و فرمانبرداری نیز دین می گویند.

از مواردی که دین به معنی قانون و شریعت آمده است آیه 256 سوره بقره می فرماید:

لآاِکْراهَ فِی الّدینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیّ ِ

و در سوره توبه آیه 33 به معنی دین آمده است.

هُوَ الَّذی اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدینِ الْحَقّ ِ

و از مواردی که دین به معنی طاعت و بندگی آمده است آیات 22 سوره یونس، آیه 65 سوره عنکبوت و آیه 32 سوره لقمان که می فرماید: دَعَوُااللهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ

فرق میان شریعت و دین: مراجعه به قرآن نشان می دهد که شریعت از دین اخص است. مثلاً

 اِنَّ الدینَ عِنْدَاللهَ الاِسْلامًْ آیه 19 سوره آل عمران و آیه

وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَالْاِسْلامِ دیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الاْخِرَهِ مِنَ الْخاسِرینَ

و هر کس بجوید غیر اسلام دینی را از اون پذیرفته نخواهد شد. آل عمران آیه 85

اگر این دو آیه را با آیه 48 سوره مائده:

لِکُلّ ٍ جَعَلْنا مِنْکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهاجاً

آیه 18 سوره جاثیه:

ثُمَّ جَعَلْناکَ عَلی شَریعَهٍ مِنَ الْاَمْرِفَاتَّبِعْهاوَلاتَتَّبِعْ اَهْوآءَ الَّذیَنَ لا یَعْلَمُونَ.

اگر این دو آیه را با دو آیه قبلی مقایسه کنیم اعم بودن یا عمومیت داشتن دین روشن خواهد شد که دین شامل شریعتهای تمام انبیاء است ولی شریعتها نسبت به پیامبرانشان متفاوت هستند.

تعلیم: عبارت است از فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای اینکه دانش آموز را به دانش برسانیم.

تربیت: عبارت است از فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب.

تعلیم و تربیت دینی: می توان به پرورش و به فعلیت در آوردن استعدادهای درونی و فطری انسان تعبیر نمایند.

تربیتی که تابع و پیرو فطرت به دنبال آن است که با تکیه بر این استعدادها آدمی را به تکامل حقیقی و مقام شایسته و در خور او برساند. زن حضرت لوط و حضرت نوح از کسانی بودند که تابع همسرانشان نبودند.

ویژگیهای انسانی و الهی بشر تحت این فرایند در آن شکوفا می شود لذا تنها راه سعادتمند شدن انسان بهره مندی او از تعالیم دینی است.

تعلیم و تربیت دینی را باید وظیفه خطیر و در عین حال مشکل بدانیم وظیفه ای که نمی توان آن را دست کم گرفت و یا از زیر بار آن شانه خالی کرد وظیفه ای که بخصوص اگر سر و کار مربی با کودکان بیفتد توانایی فراوان و دانش بسیار می طلبد و این دانش و توانایی عبارت است از:

1- آگاهی از ویژگیهای روان شناختی کودک 2- آشنایی با معارف دینی و آموزه های آن 3- آشنایی با رویکردها، روشها، قالبها و ابزارهای تربیت دینی کودکان 4- برخورداری از هنر معلمی 5- برخورداری از منش و خصال نیکو.