چکیده

با توجه به مراحلی که اجراکردم و براساس مشاهداتم ازوضعیت روحی دانش آموزان وحضورشان در نماز، به این نتایج دست یافتم:دانش آموزان بدون اکراه ، در وقت مقرر اقدام به گرفتن وضوکرده و برای نماز آماده می‌شوند.آنان بدون کمرویی ،اشکالاتی را که با آن مواجه می‌شوند ، می‌پرسند.میزان مشارکتشان در آماده کردن محل نماز ،نشان از علاقهٔ آنان داردشمارش دانش آموزان در هنگام نماز خواندن نشان از افزایش تعداد شرکت کنندگان داردتمام همکاران در این پژوهش بیان نمودند که این موفقیت بر اساس کارهایی بوده که با هم انجام داده بودیم خوشحال بودند ومرا تشویق به ادامهٔ کارهایی نظیر این کار نمودند ودرخواست کردند نسخه ای از کارم را در اختیارشان قرار دهم . اولیاء نیز بیان داشتند که فرزندانشان به نماز اهمیت می‌دهند ، والدین می‌گفتند : هر جای نماز و یا وضو اشتباه می‌کنیم ،اشتباه ما را گوشزد کرده و اصلاح می‌نمایند .با تلاش مداومی که در طول حدود 4 ماه داشتم ، توانستم با کمک همکارانم با گرد آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها اقداماتی انجام دهم که نتیجهٔ آنان به این شرح است :

1- اشکالات نماز وشرایط برگزاری نماز جماعت دانش آموزان به طور کامل رفع شده است .

2- دانش آموزان با اشتیاق واز روی اختیار هر روز خودشان مقدمات برگزاری نماز را مهیا می‌کنند.

3- گفته‌های والدین آن‌ها واشتیاق و رفتارشان ، نشان می‌دهد که نسبت به خواندن نماز علاقمندی نشان داده وچنان چه این روش در سال‌های بعد پیگیری شود ،این امر بیشتر ملکة وجود آنان خواهد شد .

4-  طبق گفتهٔ والدین ،دانش آموزان نه فقط خود نماز می‌خوانند، بلکه در خانواده نیز اقدام به رفع اشکال وضو و نماز والدین و دیگر اعضای خانودهٔ  خود می‌نماید.

5- آن‌ها بدون احساس کمرویی هر جا به اشکالی برخورد می‌کنند، با من در میان        می‌گذارند . این نشان می‌دهد که هم از نظر روحیه وهم از نظر رشد اجتماعی متحول شده‌اند .

6- همکاران از این پیشامد بسیار خوشحال‌اند و من می‌توانم آن‌ها را تشویق به انجام پژوهش بنمایم؛ چون یکی از اهداف آموزش وپرورش تربیت معلمان پژوهنده است .

7- می‌توانم این تجربه را در اختیار سایر همکاران وآموزش وپرورش منطقه‌ام قرار دهم تا راهنمای علمی برای همکاران باشد .

8- ضمن اینکه در این راه به تجربه ای پژوهشی دست پیدا کردم ،جهت اجرای پژوهش‌های بعدی انگیزه ای مضاعف بدست آورده‌ام .

مقدمه

نماز ازنظرلغوی ، در زبان پارسی دورهٔ ساسانیان عبارت بود ازتعظیم ، نیایش ، خدمت وسرفرود آوردنی که فروتنان نسبت به فرمان روایان انجام  می‌دادند .

نماز در اصطلاح ازنظر فقهی عملی است که دارای ارکان وشرایط خاص است که روزی پنج بار برشخص مکلف واجب است ، رسول خدا فرمودند : « نماز از احکام دین خدا وراه ورسم پیامبران است که رضایت و خشنودی حضرت حق درآن نهفته است . »  نمازمیراث تمامی انبیاء است هر پیامبریی که مبعوث به رسالت شد.انسانهارابه نمازدعوت کردوبه آن سفارش نمود.نماز کشتی نجات است که همه افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ها وو جوان‌ها را از طوفان‌ها و خیزاب‌ها عبورمی دهد و به ساحل آرامش و رستگاری می‌رساند .

اگرچه نماز دارای اهمیت فراوان است، اما برگزار کردن نماز به جماعت اهمیت بیشتر دارد، زیرا نمازجماعت نمادی با ارزش از جامعه مطلوب اسلامی است که عناصری مانند رهبری، اتحاد و نظم را دربر می‌گیرد. بنابراین، مطالعه نماز جماعت و حکمت‌های فراوانی که در آن نهفته، حائز اهمیت است. در دین ما نماز به عنوان ستون دین تلقی شده و ملاک ارزش آدمی و قبولی کلیهٔ اعمال و فرائض دیگر اوست و اگر درست اقامه گردد، به عنوانن  معراج مؤمن و رأس دین شمرده می‌شود،که نیاز به مداومت ومحافظت دارد .

بدون تردید همهٔ جوانان و نوجوانان، بالفطره استعداد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند اما آنچه مهم است ، چگونگی روش‌ها و ارائهٔ شیوه‌های  جذب آن‌ها به سوی تکالیف مذهبی است .

توضیح کلی مسأله

توجه به این که نماز آرامش دهندهٔ دل‌ها ، اصلاح کنندهٔ فرد و اجتماع و پرچم اسلام است و عاملی است که موجب رهایی افراد از تنبلی ، گناه ، تباهی و دیگر رفتارهای زشت می‌شود ، و یکی از راههای تربیت دینی کودکان و نوجوانان ، یاد دادن نماز و شرکت دادن آن‌ها در نماز جماعتت می‌باشد ، برآن شدم تا در مدرسه نماز جماعت برگزار نمایم . مطلوب این بود که اکثر دانش آموزان در نماز شرکت نمایند. امّا این تصور من صحیح نبود و تعداد کمی از دانش آموزان راغب به شرکت در نماز جماعت مدرسه بودند؛ وعده ای از آن‌ها نیز حین برگزاری نماز جماعت شلوغ می‌کردند. این مهم‌ترین مسئله ای بود که توجه مرا به خود جلب کرد. البته این بی انگیزگی و بی رغبتی در بیشتر مدارس شهری و روستایی در شهرستان خنداب مطرح می‌باشد.

چگونگی تشخیص مسأله

بیشتر دانش آموزان با بی میلی و بی رغبتی در نماز جماعت شرکت می‌کردند وبه طور مکرر درحین برگزاری نماز جماعت سکوت را رعایت نمی‌کردند و مقررات و قوانین مربوط به نماز را نادیده می‌گرفتند ، مثلاً با صدای بلندبایکدیگر صحبت می‌کردند، می‌خندیدند ، حتی دربعضی موارد باهم شوخی یا دعوا نیز می‌کردند با توجه به این که قبل ازشروع نماز دقایقی را جهت آموزش نماز و مقررات مربوطه اختصاص می‌دادم وهمچنین در خصوص فضایل نماز صحبت می‌کردم بازهم بیشتر بچه‌ها نسبت به نماز بی توجه بوده و با بی میلی درنماز شرکت کرده ونظم نماز را برهم می‌زدند ؛ از این رو تصمیم گرفتم به طور علمی به رفع این مشکل بپردازم .

انگیزه

با توجه به این که نماز در دین ما به عنوان ستون دین تلقی شده و ملاک ارزش آدمی و قبولی کلیهٔ اعمال و فرائض دیگر اوست و اگر درست اقامه گردد، به عنوان معراج مؤمن و رأس دین شمرده می‌شود،که نیاز به مداومت ومحافظت دارد. بدون تردید همهٔ جوانان و نوجوانان، بالفطره استعدادد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند ، به همین دلیل آموزش ویادگیری نماز امری واجب وضروری است چراکه زندگی فردی و اجتماعی وآخرتت انسان را تحت تأثیر قرارداده وسرنوشت او را رقم می زند . به همین خاطر به عنوان یک معلم  و احساس مسؤولیتی که در برابر خداوند متعال دارم و تعهدی که درقبال دانش آموزان وجامعه و رشد وشکوفایی فرهنگ اسلامی دارم جهت رفع این مشکل نهایت تلاش خود را خواهم نمود .

اهداف

هدف این جانب از انجام این پژوهش این است که انگیزه وعلاقهٔ دانش آموزان مدرسهٔ تحت تصدی خودرا نسبت به نماز بیشتر کنم که با این عمل ، آن‌ها با میل و علاقهٔ درونی در نماز جماعت شرکت کرده و نماز را محترم شمرده وبه اهمیت آن پی می‌برند وهمچنین باعث می‌شود بچه‌ها به مرورر در منزل نیز نماز بخوانند حتی درنمازهای جماعت مسجد محلهٔ خودنیز شرکت کنند ، کم کم ازمجالس و اجتماعات آلوده به گناه دوری کرده بیشتر بهه سمت اجتماعات دینی ومذهبی گرایش پیدا می‌کنند ، نماز خوان شدن بچه‌ها و علاقه مند شدن آن‌ها به نماز جماعت واجتماعات مذهبی تأثیرر بسیار زیادی در داشتن محیط زندگی پاک و سالم و به دور از آلودگی‌های غیراخلاقی  خواهد داشت وهمچنین به داشتن شهر ، کشور و حتی دنیایی پاک و باصفا بدون جرم وجنایت کمک بی نظیری کرده و در نهایت انسان را به سوی عاقبت به خیری هدایت می‌کند .