چکیده

پژوهشی که در مقابل شماست برای برطرف کردن پرخاشگری در دانش آموزان از راه ورزش تنظیم گردیده است برای رفع این مشکل به جمع آوری اطلاعات و شواهد از راههای مختلف از جمله همکاری از همکاران، خانواده‌ها، مسئولین و مشاور و ورزش‌های مختلف پرداختم پس از بررسی راههای مختلف راه مناسب را انتخاب و در کلاس اجرا کردم.

در مدتی که مشغول به تدریس بودم، همواره دوست داشتم، در کنار تربیت بدنی دانش آموزانی عاری از هر گونه مشکل اخلاقی داشته باشم و به بهداشت روانی و ایجاد محیطی سالم و پر نشاط و به دور از عوامل مختلفی که باعث ایجاد اختلال در روند کارم می‌شدند توجه داشتم و با استفاده از روش‌های مؤثر و مفید به رفع عوامل مشکل زا پرداخته‌ام در اینجا نیز در کلاس با مشکلی رو به رو شده‌ام که باعث ایجاد اختلال و بی نظمی و ناآرامی در کلاس و مزاحمت جهت ادامه کارم شده است که آن مشکل وجود یک نفر دانش آموز پرخاشگر در کلاسم بود که در زنگ ورزش خیلی کارم را سخت کرده بود در نتیجه تصمیم به رفع این مشکل و تغییر در وضعیت نامطلوبی که در کلاس به وجود آمده بود گرفتم.

در ابتدا در وقت‌های آزاد بصورت شخصی و صمیمانه با او گفتگو کرده و سعی در شناخت رفتارش کردم و دریافتم که ریشه اصلی پرخاشگری و استرس در خانواده است چون خانواده ای بودند که کاری به ورزش نداشتند و شغل پدر و ارتباط عاطفی والدین با فرزند تأثیر معنی داری بر وضعیت پرخاشگری و باورهای هنجاری دانش آموز درباره پرخاشگری داشت. پس از مشورت با دیگر دبیران و اطلاع از اتفاق نظر آنان با بنده جلسات خصوصی با حضور مدیر مدرسه و ولی دانش آموز برگزار شد که طی این مذاکرات ارتباط پرخاشگری با دیگر عوامل و نتایج پرخاشگری و رفتار فرد پرخاشگر و عوامل تقویت کننده و بازدارنده این رفتار مشخص شد.

سپس به جمع آوری اطلاعات از طرق مختلف مطالعه کتاب‌های تربیت بدنی، مجلات زیور ورزش، صحبت با متخصصین و صحبت با دبیران تربیت بدنی و دیگر دبیران این دانش آموز پرداخته و این اطلاعات را تجربه و تحلیل نموده و انواع پرخاشگری و اصول درمان آن و روش‌های درمان با انواع ورزش‌ها و عوامل مرتبط با آن را مشخص کردم. و مهم‌ترین عامل مرتبط را که همانا فقر عاطفی خانواده و توجه نکردن به وضعیت بدنی بچه‌ها و بی توجهی به ورزش و سلامتی بوده از میان آن‌ها مشخص کرده و سعی در کاهش و حذف عامل کرده و کاهش قابل توجه رفتار پرخاشگرانه را ملاحظه کردم جهت اطمینان حاصل کردن از روش کار مرتب با خانواده و دبیران در ارتباط بوده و از نتیجه کار مطمئن شدم نواقص کار را برطرف کرده و نتایج را مشخص و در پایان تحقیق آوردم امید است که با تلاش و سعی در این زمینه توانسته باشم نشاط و شادابی را در این دانش آموز به ارمغان آورده و خانواده ای را شاد و مسرور کرده باشم و امیدوارم توانسته باشم با کمک گرفتن از اولیاء با توجه به سال حماسهٔ سیاسی و حماسه اقتصادی بتوانم پرخاشگری را کم کرده تا نه به جامعه و نه به خانواده ضربهٔ اقتصادی و روحی و روانی وارد نشود. امام (ره) فرموده است: «مملکت ما همانطور که به علما و دانشمندان احتیاج دارد به شما ورزشکاران نیز نیاز دارد» انشاءالله

مقدمه

عواطف و احساسات، نحوه رفتار و عملکرد انسان را مشخص می‌سازد و در چگونگی اداره امور زندگی روزمره نقش بسزایی دارد. رفتار پرخاشگرانه که از انگیزه پرخاشگری سرچشمه می‌گیرد از دیدگاه‌های گوناگون به طرق مختلف تعریف شده است. پرخاشگری به معنی ستیزه جویی و جنگ طلبی و رفتار تندو خشن است و برای توصیف حالت‌های عاطفی مختلف از رنجش عادی تا غیظ و غضب شدید بکار می‌رود.

در پیرامون خویش شاید کودکانی را بیابیم که در همة زمینه‌های ارتباطی، حتی بدون اندیشیدن، مایل‌اند به نوعی مخالفت خود را ابراز کنند. این کودکان از ادامه زندگی خود رنج می‌برند و خانواده و افراد محیط خود را با مشکلات زیادی مواجه می‌سازند. هر چند ویژگی مخالفت کردن و پرخاشگری در نوع انسان یک پدیدة هنجار بشمار می‌آید و در کودکان نیز این ویژگی با نوسان و توالی متغیری طبیعی به نظر می‌رسد. اما در برخی از کودکان ستیزه جویی از سطح، عمق و شدت بیشتری برخوردار است که باید با آن به صورت یک رویکرد روانی برخورد کرد. این اختلال روانی به صورت مخالفت کردن در مقابل هر چیزی به همراه بحث و جدل کلامی دائم و تمایل نداشتن به انجام هر گونه رفتار منطقی بروز می‌کند این عارضهٔ روانی قبلاً به عنوان پرخاشگری نهفته خوانده می‌شد. کودکان پرخاشگر مخالفت خود را به صورت رفتار منفی نشان می‌دهند، به هنگام آموزش مهارت‌های حرکتی، می‌توان اثرات تمرینات ورزشی را روی رفتار و اخلاق کودکان ورزشکار مشاهده کرد. برخی از گزارش‌های والدین کودکان ورزشکار نشان می‌دهد که حضور فرزندانشان در ورزش، در آرامش و مهار نسبی پرخاشگری مؤثر است.

برخی تحقیقات انجام شده خاطر نشان می‌سازد که تمرینات رزمی دراز مدت موجب کاهش پرخاشگری در نوجوانان می‌شود. پرخاشگری در کودکان به صورت‌های مختلف است ممکن است دانش آموزی در حیاط مدرسه در حال توپ بازی باشد اگر توپش به طور تصادفی و بدون آنکه اراده کند به شیشه بخورد و آن را بشکند، این عمل رفتاری پرخاشگرانه تلقی نمی‌شود. در حالیکه اگر همان کودک توپش را عمدی به قصد شکستن شیشه به سوی پنجره پرتاب کند، رفتارش پرخاشگرانه است، از این رو، در شناسایی و تعریف پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه باید هدف از انجام دادن آن عمل مشخص شود.

مرحوم شهید رجایی در زمانی که تصدی وزارتخانه را به عهده داشت پس از بازدید از یک کلاس ورزش گفت: چنان مجذوب حرکات و رفتار شیوه کار دبیر ورزش شده بودم که با صراحت اعلام کرده: اگر ورزش این است که من هم اکنون دیدم ..... من نه ریاضی می‌خواهم و نه ..... در همین یک ساعت همه چیز را دیدم و ادامه می‌دهد: «بروید و ادامه دهید و کارها را تقویت کنید و ما هم هستیم.

پرخاشگری و ورزش

در تعریفی از ورزش چنین می گویند: ورزش و ورزش کردن پدیده ای است که در شرایط کنونی زندگی بشر برای پر کردن خلأ ناشی از زندگی ثابت و تحرک اساسی بدن صورت می‌گیرد و در بر گیرنده یک سری حرکات سیستماتیک و حساب شده برای حصول به هدف بالا بردن و درجه سلامتی تن و روان و سلامت عقل و هوش و بعد ارضای غرایز طبیعی است.

ورزش و تربیت بدنی که خواص و ویژگیهای علمی آن در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بارز و روشن است و در بهداشت و سلامت جسم و روان، در نشاط و تفریح خاطر و در افزایش قابلیت‌های کاربردی عضلات و کم کردن پرخاشگری، هنگام انجام امور مختلف و بالاخره در آموزش‌های اخلاقی و اجتماعی نقش مؤثر و کارساز دارد.

یکی از راههای کاهش و کنترل میزان پرخاشگری، ورزش است ورزش‌های گروهی در کاهش پرخاشگری مؤثر است و ورزشکاران رشته‌های گروهی میزان پرخاشگری کمتری دارند پس می‌توان نتیجه گرفت که در جمع و گروه بودن می‌تواند تأثیر مثبتی د رکاهش پرخاشگری داشته باشد.

یکی از بهترین راههای کاهش پرخاشگری انجام ورزش است پس باید مسئولین به این امر مهم بیشتر توجه کنند و شرایط حضور تمام اقشار جامعه د رمیادین ورزشی را بیشتر فراهم آورند تا در نهایت از بسیاری از نزاع‌ها و درگیری‌ها جلوگیری شود.

تحقیقات نشان داده است که پسران در سنین 5 تا 7 سالگی در صورت همبازی شدن با دختران پرخاشگری بیشتری از خود نشان می‌دهند.

دختران هنگام همبازی بودن با پسران پرخاشگری بیشتری به نسبت بازی با همجنس خود نشان می‌دهند ورزش به عنوان عامل محیطی در کنترل پرخاشگری و ایجاد رفتارهای صلح آمیز نقش بسزایی دارد پس ابتدا باید افراد را در مسیر ورزش قرار داد تا عادات صلح آمیز را در آن‌ها ایجاد نمود.

فعالیت بدنی منظم آثار مثبت و سودمندی به دنبال دارد از بعد جسمانی، روانی و اجتماعی سودمند است ما در اینجا بعد روانی ورزش را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

بعد روانی: کاهش اضطراب و استرس، کاهش پرخاشگری، افزایش اعتماد به نفس، افزایش شادابی و طراوت، افزایش تحمل در برابر مشکلات (سازگاری)

امروزه بعضی افراد دچار افسردگی هستند یا در برخوردها پرخاشگر هستند. یا دائماً در حال اضطراب و استرس به سر می‌برند همهٔ این‌ها بیانگر نداشتن تعادل روحی مناسب است که فرد می‌تواند با فعالیت‌های بدنی منظم آن‌ها را کاهش دهد و به شادابی، اعتماد به نفس، عزت نفس و تحمل در برابر مشکلات و ..... دست یابد.

دلیل کاهش پرخاشگری و استرس توسط ورزش

در اثر خشم و استرس و عکس العمل طبیعی بدن، انرژی در دسترس عضلات زیاد شده و انرژی مازاد به صورت افزایش فعالیت‌های جسمانی به طور طبیعی در بدن بروز کرده و قابل مشاهده است. افرادی که از نظر بدنی آماده‌اند و تمرینات منظم بدنی انجام می‌دهند بهتر و آسان‌تر از افراد عادی این عکس العمل را در خود بوجود می‌آورند. تمرین و ورزش نوعی آرامش در مقابل پرخاشگری به وجود می‌آورد. هنگامی که ورزش می‌کنید نه تنها بهتر می‌نگرید. بلکه احساس بهتری نیز پیدا می‌کنید پس نتیجه می‌گیریم با ورزش می‌توانید در برابر خشم مقابله کنید.

امروزه ورزش در اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و روان درمانی قرار گرفته است. با فشارهای روحی و روانی و عصبی که هر روز با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرس‌های روزمره زندگی زیاد شده است، داشتن آمادگی جسمانی متعاقب فعالیت‌های ورزشی بهترین وسیله برای مقابله و پیش گیری از بروز پرخاشگری، افسردگی و دیگر اختلالات روحی، روانی است، یعنی ورزش سهمی در بهداشت روانی دارد.

پرداختن به بازی و ورزش، اصولاً باعث انسباط خاطر و شادابی و کاهش پرخاشگری می‌شود. به همین دلیل است که گروه زیادی از مردم پس از کار و تلاش خسته کننده شغلی، ساعات فراغت خود را صرف فعالیت ورزشی می‌کنند. حتی دیده شده افرادی که دچار غم و اندوهی هستند موقعی که به ورزش می‌پردازند واقعاً برای دقایقی هم که شده تأثرات خود را از یاد می‌برند.

توجیه علمی این موضوع ترشح اندروفین متعاقب پرداختن به ورزش است. اندروفین ها که خواص مخدری دارند باعث افزایش آستانه درد می‌شوند و قادر به ایجاد نشاط و انسباط خاطر هستند کو و همکارانش اولین پژوهشگرانی بودند که افزایش قابل توجه بتا اندروفین را پس از 8 هفته تمرین گزارش کردند که پاسخ بتااندروفین بسیار سریع است، به طوری که پاسخ بتااندروفین در ورزشکاران در هنگام فعالیت بسیار سنگین تقریباً 50% بیش از غیر ورزشکاران است.

پاسخ بتااندروفین به هنگام ورزش، حتی تا 8 برابر قابل افزایش است به همین علت، ورزش می‌تواند به عنوان اعتیاد مثبت مطرح شود و متغیرهای روانی مانند پرخاشگری، افسردگی، تنش و خستگی روانی را کاهش دهد.