فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

1 تجارت الکترونیکی :تعاریف و مفاهیم

اجازه دهید کار را با نقطه نظر ⁷(پیتر دراکر) در مورد تجارت الکترونیکی شروع کنیم:تاثیر واقعی انقلاب اینترنت این بود که نقطه شروع را مشخص کرد.اما فقط "اطلاعات"  نیست که باعث این تاثیر می شود."هوش مصنوعی" هم نیست. تاثیر کامپیوتر ها و پردازش داده در تصمیم گیری ٬تعیین راهبردها  یا استراتژی هم نیست. بلکه چیزی است که کسی آن را پیش بینی  نمی کرد و ده تا پانزده  سال  پیش واقعا صحبتی از آن به میان نیامده بود: این مورد "تجارت الکترونیکی" مهم ترین دستاورد اینترنت  به عنوان مجرای جهانی توزیع کالا  ٬خدمات و حتی مشاغل مدیریتی و تخصصی است. این پدیده تاثیر عمیقی بر اقتصاد ٬ بازارها  و ساختار صنعت ٬ محصولات و خدمات ; بخش های مربوط به مصرف کنندگان ٬ تعداد آن ها و رفتارشان  و حتی مشاغل و بازارهای کار داشته است. اما شاید این تاثیر بر اجتماع  و سیاست ٬ بر نگرش ما به این دنیا و حتی خود ما عمیق تر باشد.(Drucker ,2002,pp.3-4)

 تعریف تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیکی  ¹(EC)به روند خرید ٬ فروش ٬ انتقال یا تبادل محصولات ٬ خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری  از جمله اینترنت گفته می شود . تجارت الکترونیکی را می توان از دیدگاه  زیر تعریف کرد:

ü      ارتباطات :از دیدگاه ارتباطات٬تجارت الکترونیکی به معنای تحویل کالا ٬ خدمات  ٬ اطلاعات ٬یا پرداخت ها از طریق شبکه های کامپیوتری یا به هر وسیله الکترونیکی دیگر است.

ü      تجارت :از دیدگاه تجارت٬ تجارت الکترونیکی  قابلیت خرید و فروش محصولات ٬خدمات و اطلاعات  را در اینترنت  و از طریق سایر سرویس های  online   ارائه می دهد.

ü      فرآیند های کسب و کار :از دیدگاه فرآیند های کسب و کار ٬ تجارت الکترونیکی  تجارت را به صورت الکترونیکی  و با انجام فرآیند های  کسب و کار  در شبکه های  الکترونیکی از طریق جایگزینی اطلاعات به جای فرآیندهای  کسب و کار انجام می دهد.(Weill and vitale)

ü      خدمات :از دیدگاه خدمات ٬ تجارت الکترونیکی ابزاری است که در جهت اهداف دولت ها ٬ موسسات ٬  مصرف کنندگان و مدیران عمل کرده ٬ هزینه های  خدمات را کاهش داده و در عین حال کیفیت خدمات به مشتریان را افزایش داده و زمان تحویل آن را تسریع می کند.

ü      آموزش : از دیدگاه آموزشی ٬ الکترونیکی یادگیری  online  را ممکن ساخته و به آموزش در مدارس ٬ دانشگاه ها و سایر سازمانها   از جمله سازمانهای تجاری کمک می کند.

ü      مشارکت : ازدیدگاه مشارکت ٬ تجارت الکترونیکی چارچوبی برای همکاری چه در داخل سازمان و چه بین سازمان های مختلف است .

ü      اجتماعی : از دیدگاه  اجتماعی ٬  تجارت الکترونیکی  محلی برای  گردهم آیی اعضا برای آموزش ٬ انجام  معاملات و همکاری است.

تعریف کسب و کار الکترونیکی²                                                   

برخی افراد اصطلاح تجارت را فقط به معنای معاملات صورت گرفته بین شرکای تجاری قلمداد می کنند.اگر این تعریف از تجارت را در نظر بگیریم ٬  اصطلاح تجارت الکترونیکی  کاربرد بسیار محدودی خواهد داشت . بنابراین بیشتر افراد ترجیح  می دهند در عوض از اصطلاح کسب و کار الکترونیکی استفاده کنند. منظور از کسب و کار الکترونیکی  تعریف وسیع تری از تجارت الکترونیکی است  که نه تنها خرید و فروش کالا و خدمات بلکه  خدمات رسانی به  مشتریان ٬  همکاری با شرکای تجاری ٬ برگزاری  دوره های آموزشی الکترونیکی  و انعقاد قراردادهای همکاری  الکترونیکی در درون سازمان را نیز شامل می شود . به عفیده Mckay و Marshall٬ منظور از کسب و کار الکترونیکی در حقیقت   کاربرد اینترنت و سایر فناوری های اطلاعات برای پشتیبانی از تجارت و بهبود عملکرد تجاری است.البته برخی معتقدند کسب و کار الکترونیکی متشکل از فعالیت هایی  است که مربوط به خریدو فروش از طریق اینترنت نیست ٬  بلکه فعالیت های همکاری و مشارکت تجاری را در بر می گیرد . در این کتاب منظور ما کاربرد وسیع تر تجارت الکترونیکی است که در حقیقت معادل کسب و کار الکترونیکی می باشد. در این متن از هر دو اصطلاح فوق استفاده شده است.

بسته به میزان دیجیتالی شدن (انتقال از شکل فیزیکی به شکل دیجیتال) می توان تجارت الکترونیکی را به شکل های مختلفی دسته بندی کرد:

1)       محصول (خدمت) فروخته شده      2) فرآیند فروش                        3)عامل تحویل (یا واسطه)

chio(1997) چارچوبی  را برای این منظور تهیه  کرده است  که  در شکل 1-1 می بینید. در این چارچوب      پیکر بندی احتمالی این سه بعد مختلف را می بینید .محصول می تواند فیزیکی یا دیجیتالی باشد. فرآیند ممکن است فیزیکی یا دیجیتالی باشد و واسطه ارسال نیز احتمال دارد فیزیکی  یا دیجیتال باشد. این احتمالات هشت مکعب ایجاد می کنند که هر کدام دارای سه وجه هستند. در تجارت سنتی ٬  هر سه وجه این مکعب فیزیکی است (مکعب سمت چپ پایینی) .در تجارت الکترونیکی خالص ٬  تمام وجوه دیجیتال هستند (مکعب سمت راست بالایی). تمام مکعب های دیگر ترکیبی از وجوه  دیجیتال و فیزیکی را شامل می شوند. اگر دست کم  یک  وجه  دیجیتال  وجود  داشته باشد  ٬وضعیت موجود را تجارت الکترونیکی اما تجارت الکترونیکی نا خالص  می نامیم. برای مثال  ٬ خرید کامپیوتر از سایت وب  Dell   یا خرید کتاب از Amazon .com  تجارت الکترونیکی ناخالص  است  زیرا محصول به صورت  فیزیکی ارسال می شود . اما خرید کتاب الکترونیکی از Amazon.com   یا خرید محصول نرم افزاری از Buy.com   را تجارت الکتونیکی خالص می نامیم ٬ زیرا محصول ٬ ارسال ٬ پرداخت و انتقال به خریدار تماما  به صورت  دیجیتال  صورت  می گیرد.

سازمان های تجارت الکترونیکی

سازمان های کاملا فیزیکی (شرکت ها) با عنوان  سازمان های  brick-and –mortar (یا اقتصاد سنتی ) شناخته می شوند ٬ در حالی که شرکت هایی که فقط در فعالیت های تجارت الکترونیکی شرکت دارند سازمان های  مجازی یا pure-play  نامیده می شوند.سازمان های click-and –mortar (یا click –and –brick) سازمان هایی هستند که برخی فعالیت های تجارت الکترونیکی را انجام می دهند٬ اما عمده فعالیتهای خود را به صورت فیزیکی دنبال  می کنند. در حال حاضر بیشتر شرکت های brick –and–mortar  در حال تبدیل شدن به نوع click –and –mortar

هستند (مانندMarks &Spencer) .

تجارت الکترونیکی اینترنتی و غیر اینترنتی                                             

تجارت الکترونیکی بیشتر از طریق اینترنت انجام می شود ٬ اما می توان آن را از طریق شبکه های خصوصی مانند شبکه های ارزش افزوده (VAN ها ; شبکه هایی که قابلیت های ارتباطی را به فعالیت های معمولی اضافه می کنند ) ٬ شبکه های محلی (LAN ها ) یا حتی در یک دستگاه تنظیم شده  مستقل پیاده کرد. برای مثال خرید مواد خوراکی از دستگاه فروش الکترونیکی که باکارت هوشمند پرداخت می شود. یا تلفن  همراه ماهواره ای را می توان فعالیت تجارت الکترونیکی  به  حساب آورد.

به عنوان نمونه ای از تجارت  الکترونیکی  غیر اینترنتی  می توان به کارمندان شرکت (مانند متخصصین سفارش گیری) اشاره کرد  که مجهز به  کامپیوتر های سیار با قابلیت  تشخیص  دست خط  هستند.بلافاصله پس از تماس تلفنی  برای سفارش  محصول ٬  فرد می تواند سفارش را به  صورت یاد داشت وارد سیستم کند ( برای مثالی با  جزییات  بیشتر  می توانید به بخش مثالی از دنیای  واقعی در انتهای همین  فصل مراجعه کنید) .

بازارهای الکترونیکی و سیستم های اطلاعاتی بین سازمانی و درون سازمانی

تجارت الکترونیکی را می توان  در بازارالکترونیکی مورد استفاده قرار داد  که در آن خریداران و فروشندگان به صورت online ملاقات کرده و کالا ٬  خدمات ٬پول یا اطلاعات را با هم مبادله می کنند. بازارهای الکترونیکی توسط سیستم های اطلاعاتی بین سازمانی یا  درون سازمانی مورد استفاده قرار می گیرند  سیستم های اطلاعاتی  بین سازمانی¹ سیستم هایی هستند  که در آن ها پردازش معاملات و تبادل  اطلاعات بین دو یا چند سازمان صورت می گیرد. فعالیت های تجارت الکترونیکی که در درون یک سازمان  صورت می گیرد توسط  سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی مورد استفاده  قرار می گیرد. این سیستم ها  را  intrabusiness EC نیز می نامند.

بخش 2-1 : مروری بر سوالات

1.        تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی را تعریف کنید؟

2.        تجارت الکترونیکی خالص و ناخالص را مقایسه کنید.

3.        سازمانهای  click –and –mortar را تعریف کنید.

4.        بازار الکترونیکی٬IOS و سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی  را تعریف کنید.                                                                                                                                                                                             

3-1 چارچوب تجارت الکترونیکی ٬ طبقه بندی ها و محتوا

در اینجا قصد داریم شما را با روش جدیدی برای انجام معاملات آشنا کنیم (ازنظر الکترونیکی٬ به کار بردن شبکه ها و اینترنت )شرکت Dell  تنها شرکتی نیست که وارد دنیای تجارت  online شده است .هزاران  شرکت دیگر از شرکت های عمده فروشی گرفته تا بیمارستان ها به این سمت سوق پیدا کرده اند.

به طور کلی تجارت الکترونیکی یا به صورت B2C¹است یا  به صورت  B2B². در معاملات B2C٬ معاملات online  بین تجار و فرد مصرف کنند گان  انجام می گیرد. مانند زمانی که شخصی کامپیوتری را از dell.com  خریداری می کند . در معاملات B2B٬   تجار معاملات  online  را باسایر تجار انجام می دهند. مانند زمانی که Dell به صورت الکترونیکی  برخی قطعات را از تولید کنندگان آن ها خریداری می کند.در ضمن Dell  به صورت الکترونیکی با سایر شرکای خود نیز همکاری داشته (تجارت الکترونیکی) و خدماتی را به صورت online برای مشتریان فراهم می کند (e-CRM) . انواع دیگر تجارت الکترونیکی را به زودی شرح خواهیم داد.

تجارت الکترونیکی هنوز به صورت کاملا  جهانی مورد استفاده  قرار نمی گیرد.(کمتر از پنج درصد تمام معاملات به این شکل انجام می گیرد. ).البته طبق پیش بینی های صورت گرفته  در ده یا بیست سال آینده استفاده از آن مرسوم خواهد شد.(Druker2002) . محاسبات کامپیوتری شبکه ای زیر ساخت تجارت الکترونیکی را تشکیل می دهد. و به طور روز افزون به عنوان محیطی  استاندارد برای کاربردهای تجاری ٬ منازل و دولتی مورد استفاده قرار می گیرد.در این محیط چندین کامپیوتر به یکدیگر و به ابزارهای  الکترونیکی دیگری متصل می شوند که در محل های دیگری قرار گرفته اند.برای این اتصال از شبکه های ارتباطی راه دور از جمله شبکه های بی سیم استفاده می شود.این اتصال به کاربران امکان می دهد تا به اطلاعاتی دسترسی یابند  که در مکان های مختلفی ذخیره شده اند  و با افرادی در مناطق دور دست جغرافیایی  ارتباط برقرار کرده و همکاری  کنند.

هرچند برخی از افراد هنوز هم از کامپیوتر های مستقل استفاده می کنند٬  اما اکثر آنها از کامپیوتر هایی استفاده می کنند که به محیط شبکه ای بزرگی  به نام اینترنت متصل است.در برخی از سازمان ها نیز  از  محیط شبکه ای کوچک تری به نام اینترانت استفاده می شود. منظور از اینترانت شبکه ای شرکتی یا دولتی است که از ابزار های اینترنت  مانند مرور گر وب  و پروتکل های  اینترنت استفاده می کنند. محیط کامپیوتری دیگری نیز وجود دارد  که اکسترانت³ نام داردو شبکه ای است که از اینترنت برای اتصال چندین اینترانت  کمک می گیرد.(رجوع کنید به Fingar2000).

چارچوب تجارت الکترونیکی

گستره تجارت الکترونیکی بسیار متنوع بوده  و فعالیت ها ٬ واحد های سازمانی و فناوری های بسیاری را در بر می گیرد.(رجوع کنید به shaw2000). بنابراین استفاده از چارچوبی خاص  برای توضیح در مورد محتوای آن  مفید است. در شکل 2-1 چنین چارچوبی معرفی شده است.

همانطور طور که در شکل می بینید ٬کاربرد های فراوانی برای تجارت الکترونیکی وجود دارد (بالای شکل) که برخی از آنها را قبلا توضیح  داده ایم. و سایر کاربردها را در این فصل شرح خواهیم داد(رجوع کنید به Laudon and Traver 2005;Jelassi and Enders2005و Farhoomand and Lovelock 2001) . شرکت ها برای اجرای این عملکرد ها  به اطلاعات ٬ زیر ساخت  و سرویس های  پشتیبانی صحیحی  نیاز دارند. در شکل 2-1 کاربردهایی از تجارت الکترونیکی را می بینید که توسط زیر ساخت و با استفاده  از پنج قانون  پشتیبانی می شوند. این قوانین عبارتند  از: