فایل ورد قابل ویرایش

چکیده

خصوصی سازی ازواژگانی است که دراین دهه های اخیر بیشترین کاربرد را درعلم اقتصاد و سیاست به خود اختصاص داده است .در واقع  این واژه ازاواخر دهه 1970 و اوایل دهه 80 با کاهش سود در نظام سرمایه داری وهمزمان با زمزمه های ناکارآ مدی دولت درهدایت اقتصاد و روی کارآمد دولت محافظه کاردرآمریکا،انگلیس و فرانسه پا به عرصه گذاشت و تحولات بنیادین را درجوامع به جا گذاشت .

خصوصی سازی به معنای انتقال مالکیت از بخش عمومی به بخش خصوصی است .فرآیندی اجرایی، حقوقی ومالی است که همه دولت ها در بسیاری از کشورهای جهان برای انجام اصلاحات دراقتصاد و نظام اداری کشوربه اجرا درمی آورند. در فرآیند خصوصی سازی مکانیسم، مکانیسم عرضه وتقاضاست و این دوقطب تعیین کننده تعادل اقتصادی هستند .در واقع مکانیسم عرضه وتقاضا در شرایطی کاملا رقابتی باعث به کارگیری بیشتر در عوامل تولید و افزایش بهروری آنها ،افزایش تولید و کاهش قیمتها و بیشتر متنوع کردن کالاها و خدمات براساس سلایق مردم می گردد. و در نهایت موجب افزایش رفاه جامعه می شود .و این مزایا وقتی تامین می شود که دولت محیطی کاملاُ رقابتی را تضمین کند با ایجاد چنین شرایطی بنگاههای خصوصی کارآمد تر از بنگاههای دولتی می شوند .

این مقاله به مطالعه تطبیقی و بررسی روند خصوصی سازی در کشورهای توسعه یافته  و در حال توسعه پرداخته است .این فرآیند در برخی ازکشورهای مورد برسی با موفقیت اجرا شده است ولی در برخی دیگرهنوز قابل اجرا نبوده است وبا موانعی در جهت اجرا مواجه شده است

کلیدواژه: اقتصاد ، دولت ، خصوصی سازی، تولید ناخالص داخلی

مقدمه

    در جهان امروزي، اعمال برنامه اقتصادي خصوصي سازي به مفهوم كاهش تصدي گري دولت در فعاليت هاي غير ضروري اقتصادي و افزايش قدرت نظارت و مديريت دولت در فعاليت هاي حاكميتي، با هدف افزايش رقابت و بهبود كارايي در مديريت وعمليات موسسات اقتصادي، كاهش نقش مستقيم دولت در فعاليت هاي اقتصادي و كاهش كسري بودجه دولت ناشي از پرداخت يارانه و هزينه هاي سرمايه اي به شركت هاي دولتي، مورد توصيه كليه اقتصاددانان و سياست مداران قرار گرفته است.

    در هنگامه گسترش جهاني سازي و آزادسازي تجارت و سرمايه گذاري هاي جهاني، دولت ها در سراسر جهان، مسير خصوصي سازي بنگاه هاي دولتي را در پيش گرفته اند تا بهتر بتوانند در برابر فشارهاي ناشي از رقابت پايداري كنندو نيز منابع بيشتري براي اجراي برنامه هاي اجتماعي در اختيار داشته باشند.

    خصوصي سازي امكان دموكراسي اقتصادي را با مشاركت مردم در فعاليت هاي اقتصادي به گسترده ترين شكل ممكن فراهم كرده است. با اين حال،خصوصي سازي به ويژه هنگامي كه بدون چاره انديشي كافي براي حمايت از منافع كارگران و شتاب زده انجام شود،پيامد هاي منفي اجتماعي داشته است.

    در واقع در وضعيت كنوني پرسش اين نيست كه آيا خصوصي سازي بايد انجام شود يا خير، بلكه اين است كه خصوصي سازي چگونه بايد پيش رود تا حمايت كافي از منافع تمام طرف هاي ذيربط به عمل آيد.

پیشینه تحقیق

-پاریس گابرین،خصوصی سازی در ترکیه

او معتقد است که خصوصی سازی که یکی از ابزارهای بنیادین اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد است از سال 1984 در دستور کار ترکیه بوده است .روند خصوصی سازی در ترکیه با توجه به سبک تر کردن بار موسسه های اقتصاد دولتی بر بودجه ملی عملا منبع مهمی از اعتبارات برای حکومت از کار درآمده است و نتایج ملموس و پیشرفت محسوس نیز در این نگرش در پی آورده است.

-خصوصی سازی در نپال،گروه مشورتی چند منظور ه ای جنوب آسیا ،سازمان بین المللی کار

در پی یک نهضت مردمی در سال 1990و روی کار آمدن دولت کنگره نپال در سال 1992 اقتصاد این کشور به سمت خصوصی سازی حرکت کرد. زمینه خصوصی سازی در کشور نپال تا حدودی در نتیجه روی کارآمدن دولت های مختلف و دارای سیاست ها و اولویت های متفاوت،همواره با تنش همراه بوده است . 

فرضیه های تحقیق:

-پیاده کردن خصوصی سازی متناسب با زیر ساخت های اقتصادی است.

-یاپیاده کردن فرایند خصوصی سازی میتوان در یک شرایطی رقابتی  به رشد اقتصادی مطلوب رسید

-موفقیت خصوصی سازی در گرو کاهش دخالت مستقیم دولت است.

اهداف تحقيق

·     بررسي تحقق اهداف اصل 44 در زمينه فرآيند خصوصي سازي

·     استفاده از تجارب كشورهاي موفق در امر خصوصي سازي جهت اجراي آن در ايران

·     شناخت عوامل موثر و موانع پيش روي خصوصي سازي

·     اتخاذ تدابير وسياست هاي مناسب در جهت پياده سازي اصل 44

ادبیات موضوع

تعاریف

     خصوصی سازی به معنای فرآیندی است که توسط دولت انجام می گیرد ونتیجه آن تغییر تعادل دولت_بازار به نفع بازار خواهد بود. خصوصی سازی از دیدگاههای مختلفی تعريف شده است، از جمله بسلی²که خصوصی سازی را این گونه تعریف می کند: "وسیله ای برای بهبود عملکرد اقتصادی از طریق افزایش نقش نیروهای بازار است در صورتی که حداقل 50 درصد از سهام دولتی به بخش خصوصی واگذار می شود.  ولجانوسکی می گوید خصوصی سازی به معنای انجام فعالیت های اقتصادی توسط بخش خصوصی یا انتقال مالکیت دارایی ها به بخش خصوصی است.

    خصوصی سازی دارای مفهوم گسترده در علوم سیاسی و اقتصادی است.جریانی مخالف در جلوگیری از بزرگ شدن دولت و دخالت های بیش از حد آن که موجب کاهش کارآیی اقتصادی می شود.  خصوصی سازی به کارگیری اندیشه ها و ایده های جدید و فناوری پیشرفته در جهت رشد و شکوفایی اقتصادی با ایجاد زمینه حضور فعالا ن اقتصادی است.