فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

دانلود مقاله ارزيابي و رتبه بندي ريسک در زنجيره تامين با استفاده از روش تحليل تاکسونومي

1 مقدمه

به دليل افزايش عدم قطعيت در زنجيره تامين و بروز عواملي نظير مسائل سياسي، نوسانات تقاضا، تغييرات تکنولوژي، ناپايداري­هاي مالي و حوادث طبيعي و ...، سازمان­ها براي کاهش آسيب پذيري و افزايش قابليت تحمل زنجيره تامين خود مجبور به صرف منابع براي پيش بيني تقاضا، تامين و عدم قطعيت­هاي داخلي سازمان شدند. توجه به اين عدم قطعيت­ها و عوامل ايجاد کننده ريسک­ها موجب شد تا مساله مديريت ريسک در زنجيره تامين مطرح شود [1]. وجود ريسک و نيز ايجاد شکست در زنجيره تامين مي­تواند اثر معني داري بر عملکرد کوتاه مدت و نيز اثر منفي بلند مدت بر عملکرد مالي سازمان داشته باشد. لذا مديريت ريسک زنجيره تامين براي کاهش شکست­هاي ناشي از ريسک­هاي مختلفي نظير چرخه هاي نامطمئن اقتصادي، تقاضاي نامطمئن مشتري و حوادث طبيعي و انساني غيرقابل پيش بيني و ... ضروري است [2]. مديريت ريسک مستلزم شناسايي، ارزيابي و رتبه­بندي ريسک­هاي مختلف است. ارزيابي ريسک يکي از اركان مديريت ريسك بوده و هدف آن
اندازه­گيري ريسک­ها بر اساس شاخص­هاي مختلف از قبيل ميزان تاثير و احتمال وقوع مي­باشد و هر چه نتايج اين مرحله دقيق­تر باشد مي­توان گفت که فرايند مديريت ريسک با درجه اطمينان بالاتري انجام مي­گيرد.
رتبه­بندي ريسک­ها، قسمت کليدي اين فرايند به شمار مي­روند. زيرا با انجام رتبه­بندي، برتري هر ريسک در مقابل ساير ريسک­ها مشخص و در نتيجه تصميم­گيرنده مي­تواند در مورد ميزان تخصيص منابع موجود براي مقابله با هر ريسک برنامه­ريزي نمايد [3]. از طرفي هر تکنيکي جهت ارزيابي ريسک بايد با ايجاد روشي مناسب براي شناسايي و طبقه­بندي ريسک­هاي خاص هر پروژه يا سازمان آغاز شود و اين در حالي است که در اين تحقيق
به­منظور پياده­سازي و اجراي موفق و کارآمد فرايند مديريت ريسک، طراحي ساختار شکست ريسک (RBS)، تعريف معيارها و شاخص­هاي مختلف اندازه­گيري ريسک و نهايتاً به­کارگيري يکي از روش­هاي تصميم­گيري چند شاخصه انجام مي­پذيرد. ساختار شكست ريسك يك ساختار سلسله مراتبي از ريسك‌هاي پروژه است و مي‌تواند براي سازماندهي و هدايت فرايند مديريت ريسك به كار گرفته شود [4]. با توجه به تنوع و تعداد زياد ريسك‌هايي که زنجيره تامين را تحت تأثير قرار مي­دهند عملاً مديريت ريسک کارآمد و موثر بدون شناسايي و تهيه ساختار شکست ريسک امکان­پذير نيست. به همين دليل در سال‌هاي اخير روش RBS به عنوان ابزار مؤثري براي شناسايي هدف­دار و طبقه­بندي شده ريسك مورد توجه قرار گرفته است. در تحقيقات متعددي به بحث مديريت و ارزيابي ريسک به طور عام و در زنجيره تامين به طور خاص پرداخته شده است. اين تحقيقات را
مي­توان به چند دسته تقسيم نمود: مطالعاتي که در آن­ها به مرور ادبيات مديريت ريسک زنجيره تامين پرداخته­اند [2، 5 و 6]. در مطالعاتي، ريسک زنجيره تامين به­عنوان حاصل­ضرب احتمال در اثر يک رخداد محسوب شده و دو شاخص «ميزان تاثير» و «احتمال وقوع» ريسک در قالب ماتريس احتمال - اثر ريسک مورد استفاده قرار گرفته­اند [7-11] و همچنين در تحقيقاتي نيز از برخي روش­هاي ديگر ارزيابي ريسک، نظير FMEA استفاده شده است که ميزان بزرگي ريسک بر اساس حاصلضرب سه شاخص شدت، ميزان کشف و احتمال وقوع ريسک محاسبه مي­شود [12 و 13]. در تحقيقاتي ديگر به برخي از ضعف­ها در خصوص روش اندازه­گيري ريسک در مطالعات فوق اشاره شده است و بر غيرقابل اطمينان بودن اين روش­ها نظير ماتريس احتمال-اثر، FMEA و موارد مشابه تأکيد شده است [14]. از جمله مشکلات استفاده از اين روش­ها اين است که در آن ممکن است اهميت ريسک­هاي با احتمال کم و اثر مهم ناديده گرفته شود، همچنين ريسک­هايي که احتمال زياد و اثر غير مهم دارند با ريسک­هايي که احتمال کم و اثر مهم دارند معادل فرض مي­شوند که اين لزوماً نظر تصميم گيرنده نيست [15].

روش تحلیل تاکسونومی

روش­هاي تصميم­گيري چند شاخصه به­منظور انتخاب مناسب­ترين گزينه از بينm  گزينه موجود به­کار مي‌روند و خصوصيت متمايز آن­ها اين است که معمولاً تعداد معدود و قابل شمارشي از گزينه­هاي از پيش‌تعيين شده وجود دارد. مبناي مدل­سازي، ايجاد و تشکيل جدول توافقي مي­باشد [43]. از مهمترين
روش­هاي تصميم­گيري چند شاخصه مي­توان به روش تحليل تاكسونومي اشاره نمود [43 و 45]. این روش براي اولين بار در سال 1763 توسط آدنسون مطرح گرديد و در سال 1950 توسط گروهي از رياضي دانان بسط داده شد. آناليز تاکسونومي براي طبقه­بندي­هاي مختلف در علوم به کار برده مي­شود که نوع خاص آن تاکسونومي عددي است. تاکسونومي عددي براي ارزيابي شباهت و نزديکي­هاي بين واحدهاي تاکسونوميک و درجه­بندي و رتبه­بندی آن­ها به کار مي­رود. در اين روش يک مجموعه به مجموعه­هاي کم و بيش همگن تقسيم شده و مقياس قابل قبول براي بررسي و سنجش ميزان توسعه­يافتگي نواحي در اختيار برنامه ريزان قرار مي­دهد. این روش بر پايه تحليل يک سري شاخص­هاي تعيين شده است که در اولويت­بندي گزينه­های موجود به کار مي­رود و يک درجه­بندي کامل براي ارزيابي گزينه­ها ارایه می‏گردد و در زمينه­هاي مختلف مهندسي به وفور استفاده مي­شود. مراحل مختلف تحليل تاکسونومي در 8 گام به شرح زير ارایه شده است [43]: