فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

بسمه تعالي

پيشگفتار

 استمقاله استاندارد تعيين نقطه انجماد شير 3 مورد تائيد قرار گرفته , اينك باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحي قوانين و مقررات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن‏ماه 1371 بعنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .

 براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم , استانداردهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديدنظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

 بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديدنظر آنها استفاده نمود .

 در تهيه و تدوين اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتي‏المقدور بين اين استاندارد و استاندارد كشورهاي صنعتي و پيشرفته هماهنگي ايجاد شود .

 لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين استاندارد با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :

1) ISO 5464: 1987 (E)

2) ISO 707 : Methods of sampling 

اندازه‏گيري نقطه انجماد شير ـ روش ترميستوركريوسكوپ¹

* مقدمه*

 در اين استاندارد براي اندازه‏گيري نقطه انجماد شير , از دستگاهي بنام كريوسكوپ مجهز به ترميستور استفاده ميشود كه در آن خنك كردن حمام برودت بوسيله يك كنترل ترموستاتي الكتريكي انجام ميگيرد و ترميستور جايگزين حرارت‏سنج ( ترمومتر ) جيوه‏اي در روش هورتوت² ميگردد .

 1 ـ ميدان و دامنه كاربرد

 اين استاندارد براي اندازه‏گيري نقطه انجماد شيرهاي خام , پاستوريزه , استريليزه , UHT هموژنيزه يا استريليزه كامل : كم‏چرب و پس چرخ بكار ميرود .

 محاسبه مقدار آب افزوده شده به شير به لحاظ تغييرات روزانه و فصلي تركيبات شير پيچيده ميباشد كه اثرات اين عوامل در اين استاندارد درنظر گرفته نشده است .

 فرآيندهاي حرارتي در خلاء ممكن است بر روي نقطه انجماد شير تاثير بگذارد و نتايج بدست آمده از نمونه‏هائيكه داراي اسيديته بيش از 0/18 گرم اسيد لاكتيك در 100 ميلي‏ليتر شير اوليه ميباشند نميتواند قابل استفاده باشد .

 2 ـ تعريف

 نقطه انجماد شير عبارتست از :

 ارزشي است كه براساس روش خاص در اين استاندارد , اندازه‏گيري شده و برحسب درجه سلسيوس³ بيان ميشود .

 3 ـ اصول

 در اين روش آزمونه بسرعت تا دماي كمتر از نقطه انجماد سرد شده و سپس با يك ارتعاش مكانيكي برودت تا نقطه انجماد واقعي افزايش مي‏يابد . قرائت صحيح وقتي صورت ميگيرد كه دستگاه قبلا بوسيله دو محلول استاندارد تنظيم شده باشد . در اين شرايط عدد قرائت شده نقطه انجماد شير را برحسب سلسيوس نشان ميدهد .

 4 ـ وسائل و مواد مورد نياز

 يادآوري : اجزاء كريوسكوپ ترميستوري مخصوص روش استاندارد بين‏المللي معمولا براي مدت معيني مورد استفاده قرار ميگيرد . اين روش سازندگان را قادر ميسازد كه يك سيستم كامل براي استاندارد ويژه حاضر بسازند و استفاده كنندگان نيز ميتوانند كنترل لازم را بعمل آورند . براي اين وسيله اندازه‏گيري , روش فعلي عبارتست از استفاده از يك پل وتستون با گالوانومتر و اندازه‏گيري عددي يا ديجيتال بوسيله ولتمتر .

 4 ـ 1 ـ كريوسكوپ

 عبارتست از يك حمام كه بوسيله يك سيستم مجهز به ترموستات بصورت كنترل شده سرد ميشود و يك پروب مجهز به ترمومتر با يك مدار پيوسته و گالوانومتر يا قرائت كننده , يك ميله بهم‏زن نمونه و يك سيستم براي ايجاد شروع انجماد , همراه با لوله‏هاي حاوي نمونه‏ها .

 4 ـ 1 ـ 1 ـ حمام سرد كننده : دو نمونه از اين نوع حمامها ميتواند مورد استفاده قرار گيرد .

 يادآوري ـ مايع مناسب سرد كننده محلول آبي است كه داراي غلظت 33 درصد ( حجم به حجم ) تهيه شده از اتان دي‏اول⁴ ( اتيلن گليكول ) ميباشد .

 4 ـ 1 ـ 1 ـ 1 ـ نوع غوطه‏وري

 اين قسمت شامل يك حمام كاملا عايق‏بندي شده حاوي يك مايع خنك كننده مناسب است كه بهم زده ميشود بنحويكه اختلاف درجه حرارت در نقطه نامشخص مايع از 0/2 ºC تجاوز ننمايد .

 درجه حرارت مايع نبايستي بيش از ± 0/5 ºC با آنچه كه سازنده معين كرده اختلاف داشته باشد .

 حائز اهميت است كه مايع داخل حمام سرد كننده در يك سطح ثابتي قرار گيرد .

 سطح نمونه محل لوله حاوي شير بايد پائين‏تر از سطح مايع خنك كننده باشد .

 4 ـ 1 ـ 1 ـ 2 ـ نوع جريان

 در اين سيستم يك جريان مداوم از مايع خنك كننده در اطراف لوله حاوي نمونه چرخش پيدا مي‏كند , نوسان درجه حرارت مايع نبايستي بيش از± 0/5ºC از مقداري كه سازنده معين كرده تجاوز نمايد .

 4 ـ 1 ـ 2 ـ ترميستور و مدار همراه⁵

 ترميستور از جنس پروب شيشه‏اي با قطري حداكثر برابر 1/8±0/2 ميليمتر ميباشد . زمان ثابت ترميستور كمتر از 2 ثانيه و مقدار⁶ بايد بالا باشد .

 يادآوري : مشخصات مقاومت حرارتي ترميستور را براساس رابطه زير تعريف ميكند :

 در اين رابطه : T درجه حرارت برحسب كلوين ميباشد .

 ولتاژ مورد استفاده و شدت جريان بايستي به ترتيبي باشد كه حرارت ترميستور به اندازه ºC 0/005 از ميزان 0/512 ºC- تجاوز ننمايد . حداكثر تغييرات مقاومت بايستي ±5درصد باشد .

 وقتيكه پروب در كريوسكوپ در حالت كاري قرار دارد , حد نهائي قسمت شيشه‏اي بايد داخل محور لوله حاوي نمونه باشد و در m.m 44/6±1 زير قسمت فوقاني لوله قرار داشته باشد .

 بديهي است جهت استقرار كريوسكوپ محل مناسبي درنظر گرفته شود تا پروب در وضعيت مطلوبي قرار داشته باشد .

 4 ـ 1 ـ 3 ـ اندازه‏گيري و وسيله قرائت

 4 ـ 1 ـ 3 ـ 1 ـ اساس اندازه‏گيري

 وسيله مورد استفاده براساس يافتن نقطه انجماد در منحني مربوطه عمل ميكند و اين سطحي از منحني است كه درجه حرارت بمدت 20 ثانيه با تغييرات ºC ±0/001 ثابت باقي ميماند .

 وسائلي براي عمليات دستي يا اتوماتيك وجود دارد .

 4 ـ 1 ـ 3 ـ 2 ـ عمليات دستي

 مقاومت ترميستور بوسيله پل وتستون يا ابزار مشابه متعادل ميگردد , با استفاده از رزسيستورهاي مقاوم با كيفيت بالا كه تحمل آن از 10 درصد بيشتر نبوده و همچنين ضرب حرارتي آن از ^-5 Cº^-1 10*2 بيشتر نباشد .

 مقاومت متغير خروج از حالت خطي در تمام طيف تغيير نبايد از 0/3 درصد مقدار ماكزيمم آن تجاوز نمايد . وسائلي براي تنظيم رزسيستورها براي مقاصد تنظيم وجود دارد .

 صفحه اندازه‏گيري بايستي با فواصلي كه از ºC 0/001 بيشتر نباشد مدرج شده باشد .

 4 ـ 1 ـ 3 ـ 3 ـ عمليات اتوماتيك

 وسيله قرائت بايد قادر به تأمين ثبت تفاوتهاي حداقل 0/001 درجه سانتيگراد بيشتر نباشد .

 4 ـ 1 ـ 4 ـ وسيله به هم زن سيمي

 يك سيم⁷ از جنس فلز به ابعاد 1 تا 1/5 ميليمتر كه در داخل شير قرار گرفته و براي بهم زدن آزمونه بكار ميرود . بهم زن بايستي بصورت عمودي و قسمت انتهائي يا نوك آن با نوك ترميستور در يك سطح قرار گرفته باشد . ميزان نوسان در حدود 1/5 ميليمتر در وضعيت بالا مجاز بوده ولي در هيچ صورتي نبايستي از اين مقدار تجاوز نمايد . سيم بايستي بصورت افقي با نوسان كافي ( معمولا حدود 15 ميليمتر ) حركت نموده كه اطمينان از يكنواختي درجه حرارت در داخل نمونه را در طول اندازه‏گيري تامين نمايد .

 4 ـ 1 ـ 5 ـ وسيله شروع كننده انجماد

 وسيله مزبور ميتواند هر وسيله‏اي باشد كه هنگام كار بصورت لحظه‏اي نقطه انجماد نمونه را به حدود نقطه انجماد آزمونه برساند .

 سيم بهم زن ميتواند براي اين منظور مورد استفاده قرار گيرد . يك روش عبارتست از افزايش نوسان ارتعاشي براي مدت 1 تا 2 ثانيه بطوريكه سيم بهم زن به ديواره لوله حاوي نمونه تماس پيدا نمايد .