فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

برنامه هاي واكسيناسيون گاوهاي شيري و گوشتي

بيماري هاي مسري توليدات سودمند گوشتي و شيري دامها را تهديد مي كند. واكسيناسيون يك روش بسيار مهم در كنترل و جلوگيري از اين بيماري ها مي باشد. اما به هر حال، يك برنامه ي واكسيناسيون جانشين خوبي براي تغذيه ي خوب، تهويه ي مناسب، اقدامات بهداشتي مؤثر و ديگر روشهائي كه براي مديريت سلامت انجام مي گيرد نمي تواند باشد.

برنامه هاي واكسيناسيون بايستي با همكاري انجمن دامپزشكان باشد. شرايط فردي يك رمه (گله گاو) مانند تاريخ بيماري، مديريت، شرايط مكاني، نحوه ي غذا دادن، پرورش و عوامل ديگر برنامه هاي واكسيناسيون را تحت تأثير قرار مي دهد حالا اين واكسيناسيون چه براي گاوهاي گوشتي و يا چه براي گاوهاي شيري باشد. نوع واكسن مثل ميكروب كشته يا ضعيف شده، زمان بندي، هزينه ها و مزايا و عوامل ديگر بايستي مورد بررسي قرار گيرد. دستورالعمل و نسخه هاي جدي و مؤثر كه براي تمامي توليدات دامي مفيد و مناسب باشد به طور عملي وجود ندارند و در صورتي كه با احتياطهاي حرفه اي همراه نباشند و يا اگر به پيشينه ي دام بصورت فردي توجه نشود حتي مي تواند خطرناك نيز باشد. اگر واكسيناسيون به طور صحيحي صورت نگيرد ممكن است واكسن كارائي نداشته باشد و يا حتي مي تواند عواقب ترسناك و وخيمي نيز داشته باشد.

واكسن كمكي است كه از بيماري هاي واگيردار جلوگيري مي كند. اما واكسن هاي معدودي وجود دارند كه براي تمامي دام هاي يك گله به طور صد در صد (100%) ايمني ايجاد كنند. اكثر واكسن ها سطح عمومي ايمني را براي گله بالا مي برند به گونه اي كه خطر انتشار بيماري مسري در پائين ترين حد قرار مي گيرد.

بررسي هاي عمومي موقع طراحي يك برنامه ي واكسيناسيون

آنتي سرم ها (ضد سرم ها) از خون حيواناتي كه در مقابل يك بيماري مشخص مقاوم و ايمن هستند ساخته مي شود. آنها شامل پادتن هايي هستند كه مي توانند در مقابل آن بيماريها حفاظت و ايمني سريعي به وجود آورند. اين ايمني نسبتاً كوتاه مدت هستند و معمولاً تنها 2 يا 3 هفته طول مي كشند. آنتي سرمهايي كه در حجم هاي زياد تزريق مي شوند معمولاً گران بوده و براي بسياري از بيماري هاي مسري در دسترس نمي باشند. اين گونه تزريقات معمولاً در زمان شيوع بيماري هايي مثل اينتروتوكسيما (enterotoxemia) در گوساله هاي تازه به دنيا آمده هستند.

بعضي از واكسن ها به وسيله ي تضعيف كردن عامل بيماري زا توليد مي شوند در اين مورد عامل بيماري (ارگانيسم) زنده باقي مانده و تكثير مي شود و در حيوان بيماري كه تحت واكسيناسيون قرار گرفته است ايمني ايجاد مي كند بدون اينكه بيماري ايجاد كند. اكثر واكسن هايي كه حاوي ميكروب هاي زنده ي ضعيف شده هستند به گاوهاي آبستن (حامله) تزريق نمي شوند به خاطر اينكه اين گونه ميكروب ها مي توانند به جنين حمله كرده و باعث مشكلاتي در تولد و يا حتي منجر به سقط جنين شوند. واكسن هاييكه حاوي ويروس ضعيف شده ي مسري هستند مثل rhino-tracheits گاوي و ويروس اسهال گاوسانان از جمله واكسن هاي قابل تزريق هستند. واكسن هايي كه حاوي ويروس هاي ضعيف شده هستند بالاتر از واكسن حاوي ويروس كشته شده ايمني ايجاد مي كنند، اما به هر حال ممكن با تزريق اين واكسن ها به دام هاي حامله و يا پُر استرس (استرس دار) تا اندازه اي ريسك كنيم.

واكسن ها معمولاً براي گوساله هاي تازه متولد شده (young cave) مؤثر واقع نمي شوند. چون دستگاه ايمني نابالغ آنها ممكن است قادر به پاسخ گويي به واكسن ها يا آنتي ژنها نباشند. پادتنهايي كه از كلستروم (colostrums) مادر گرفته مي شود و براي محافظت گوساله در برابر بسياري از بيماري هاي مسري محافظت مي كند هم ممكن است جلوي پادتن ها را مسدود كند و يا آنها را از بين ببرد. اين پديده به "دخالت پادتن هاي مادري" مشهور است و عمده ترين دليل براي واكسينه نكردن گوساله هاي تازه متولد شده در مقابل چندين بيماري مسري است.

برنامه هاي واكسيناسيون براي گاوهاي گوشتي / گله ي گوساله ها

گوساله هاي كوچك (گوساله هاي شيرخوار)

واكسن دهاني روتا و كروناويروس (Dral rotavirus and coronavirus vaccine)

اين دو عامل ويروسي كه در گوساله هاي كوچك هستند به طور دهاني با يك واكسن تركيبي به دام داده مي شود. در صورت امكان آنها بايستي قبل از خوردن كلُستروم (colostrums) داده شود. اكثر دامپزشكان ترجيح مي دهند كه قبل از زايمان از روتا/كرونوويروسهاي/اي كولي (rotavirus/coronavirus.Ecoli) در مادر استفاده كنند كه بستگي به نوع پادتن هاي حفاظتي گوساله ها دارد.

واكسيناسيون گوساله در مقابل بيماري هاي مسري گاوي از قبيل (rhino-trachei tis (IBR)، ويروس گاوي اسهال، پاراآنفولانزاي-3 (PI-3) و ويروس سينكيتيال (syncytial) تنفسي (BRSV) معمولاً چندين ماه پس از تولد به تأخير انداخته مي شود به خاطر اينكه پادتن هاي مادر در ماه هاي اول تولد دخالت مي كند. بعضي مواقع دامپزشكان واكسيناسيون را در زمان شيوع بيماري و گاهي بر روي گوساله هاي شيري كه تجربه اين بيماري را در گذشته داشته اند ولي در حالت طبيعي اين توصيه توسط اكثر عمل كننده هاي اين كار نمي باشد. واكسيناسيون گوساله هاي كوچك (شيري) با واكسن دماغي IBR/PI3 از اكثر مشكلات و دخالت هاي ايجاد شده توسط پادتن هاي مادر جلوگيري مي كند.

گوساله هاي گوشتي علفي (از شير گرفته شده)

كلُستريديا (clostridia)

اغلب گوساله ها قبل از شير گرفته شدن در مقابل بيماري هاي كلستريدي (clostridial) واكسينه مي شوند.

بيماري هاي كلسترويدي شامل بيماري هاي زير هستند:

Clostridium chauvoei كه منجر به سياهي ساق پاي حيوان مي شود.